İlkyardım Ders Notları

HABERLEŞME

Kaza yeri ilkyardım haberleşmesi kısa öz ve anlaşılır olmalıdır.

 

 

 

 

 

> Kaza yerinin açık ve net adresi

> Kazanın oluş şekli

> Yaralıların durumu ve sayısı mutlaka bildirilmelidir

> Kazayı bildirenin kimliği

> Araçların hasar durumu

Hızır Acil Servis       : 112

Polis İmdat               : 155

Alo Trafik                 : 154

Jandarma                 : 156

Karayolları               : 159

 

YARALININ TAŞINMAYA

HAZIRLANMASI VE TAŞIMA ŞEKİLLERİ

Kaza yeri trafik güvenlik önlemleri alınıp ilkyardım uygulamaları yapıldıktan sonra haberleşmenin ardından yaralıların gözlemlenmesi ve hangisinin daha önce sevk edilmesi gerektiğine kara verilmelidir.

Birinci derece öncelikli olanlar

> Solunum zorluğu olanlar

> Göğüs yaralanmaları

> Şoka girenler

> Kanamalılar

> Geniş yanıklar %20?40

> Açık karın yaralanmaları

> Gaz zehirlenmeleri

> Ezik, yaygın yaralar

> Açık ve kapalı kırıklar

İkinci Derece Öncelikli Olanlar

>Turnike uygulananlar

>iç kanamalılar

> Donanlar

>Bilinci yerinde olmayanlar

Üçüncü Derece Öncelikli Olanlar

> Omurga kırığı ve omurilik yaralanmaları

> Çok geniş yanıklar %40?100

> Beyinin göründüğü başla ağır yaralılar

> Çok fazla yarası ve kırığı olanlar

> Çok fazla kanaması olanlar.

Dördüncü Derece Öncelikli Olanlar

> Basit yaralanmalar

> Küçük yanıklar

> Burkulma ve çıkığı olanlar

> Ölüler

TAŞIMADA VERİLECEK POZİSYONLAR

Yaralanmalarda Verilecek Pozisyonlar

> Zor solunum yapanlar, kusanlar, zehirlenenler, beyin kanaması olup kulağından kan gelenler yan yatırılır

> Baş yaralanması, köprücük-kol, önkol kırıklarında oturtulur

> Göğüs yaralanması kaburga kırıklarında oturuş veya yarı oturuş

> Bacak kemiği kırıkları, omurga kırıklarında sırtüstü yatırılır

> Şok ve bayılmada şok pozisyonu verilir

> Karın yaralanmalarında sırtüstü yatırılır

YARALILARI TAŞIMA YÖNTEMLERİ

Tek Kişi ile Taşıma

 

 

 

 

 

 

> Yaralıya destek olma : İlkyardımcı yaralının yanında durur, bir eliyle yaralının belinden tutar, diğer eliyle de yaralının kolunu tutup boynundan geçirir ve bileğinden tutar. Yaralı vücudunu ilk yardımcıya yaslar ve birlikte yürürler.

 

 

 

 

 

> Geri geri taşıma : Yaralı sırt üstü yatar; ilk yardımcı kalın bağlama malzemesinin yaralının koltuk altlarından geçirerek göğsünün üstünde bağlar. İlk yardımcı her iki eliyle bağı koltuk altı hizasından tutarak çeker. Bu sırada kendisi de geri geri gider.

 

 

 

 

 

 

> Sırtta taşıma : İlkyardımcı yaralıyı ayaklarından tutar vaziyette sırtına alır.Yaralı ilkyardımcının boynuna sarılır

 

 

 

 

 

 

> Kucakta taşıma : Her İki yöntemde yaralının oturarak gitmesindesakınca yoksa ve düşük ağırlıklı ise tercih edilebilir.

> Sürünme yöntemi :

 

 

 

 

 

Yaralıda bilinç kaybı olduğu durumlarda seçilebilir. Yaralı sırtüstü yatar durumdadır, kolları bileklerinden kalın bağlama malzemesi ile bağlanır, ilk yardımcı yüzü yaralıya gelecek şekilde dizleri üzerinde durur, yaralıyı bacaklarının arasına alır, bağlanan bileğin oradan boynunu geçirir, ilk yardımcı dizleri ve elleri üzerinde yürüyerek yaralıyı taşır.

 

 

 

 

 

 

İtfaiyeci yöntemi :Zor bir yöntemdir. İlk yardımcı yüz üstü konumda omzunun üstüne alır, düşmemesi için belinden ve bileğinden tutar, yaralı İlk yardımcının omzunda ters V şeklinde tutulmalıdır.

İki Kişi İle Taşıma

 

 

 

 

 

Tezkereci yöntemi :

1 ci ilkyardımcı yaralının arkasında durur oturuyor konuma getirerek kollarından birini büker İlk yardımcı yaralının koltuk altından iki kolunu sokar bükülen kolun dirsek ve bilek kısmından tutar

2 ci ilk yardımcı yaralının bacaklarını açar, arkası dönük olarak araya girer, bacaklarından tutarak kaldırır ve taşırlar

 

 

 

 

 

 

İki el üzerinde taşıma :

İlk yardımcılar yaralının iki yanında durur­lar ve yaralının ayak tarafındaki elleri dizin altında birleştirerek kalçaya doğru kaydırırlar.

İlk yardımcılar diğer elleri yaralının koltuk altında karşılıklı olarak geçirirler,

Yaralı ilk yardımcıların boynuna sarılır

Dört el üzerinde taşıma yöntemi : 

 

 

 

 

 

 

İki ilk yardımcı önce kendi bileklerini tutarlar, boşta kalan el ile karşıdakinin bileğini tutar

Eğilerek yaralıyı bu eller üzerine oturturlar

Yaralı ilk yardımcıların boyunlarına sarılır.

SEDYE İLE TAŞIMA

Her koşulda yaralının sedye ile taşınması tercih edilmelidir,

 

 

 

 

 

 

 

> Sedye ile taşırken yaralının ayakları önde bas arkada olmalıdır, yaralı gittiği yönü görmelidir.

> Ambulansa gelindiğinde yaralının başı öne getirilerek yerleştirilir

 > Merdiven iniş çıkışlarında baş hep yukarıda, ayaklar önde olmalıdır

SAĞLIĞI BOZAN DIŞ ETKENLER VE İLKYARDIM

ZEHİRLENMELER 

İnsan vücuduna değişik yollarla girdiğinde çalışmasını ve yapısını  bozan  veya yok eden maddelere "zehir" adı verilir.

Bu maddelerin vücuda girmesi sonucu görülen duruma da "zehirlenme" denir. Zehir, solunumla, ağızla, deri ve kan ile vücuda girer.

SOLUNUM YOLU İLE ZEHİRLENME

Eksoz gazı,bütan gaz (şofben,tüp gaz),havagazı,odun ve maden kömürü gazları,kimyasal maddelerin yanmasıyla ortaya çıkan gazlar solunum yolu ile zehirler.

 Aracımızı kapalı garaj içinde uzun süre çalıştırırsak eksoz gazı yüzünden zehirlenebiliriz.Eksoz gazı dâhil solunum yolu ile zehirlenmelerde asıl zehirleyici madde karbonmonoksittir.

 

 

 

 

 

 

 

Belirtileri

Bulantı, kusma,solunum zorluğu

Halsizlik, hareket edememe , kaslarda gevşeme

Deride kızarma ve morarma

Baş dönmesi,kulak çınlaması,bilinç kaybı 

İlkyardım

Kapı, pencere açılır veya temiz havaya çıkarılır.

Soluğu durmuşsa hemen suni solunum yapılır.

Zor soluk alıyorsa, kusuyorsa yan yatırılır.

Kalbi durmuşsa kalp masajı yapılır.

SİNDİRİM YOLU İLE ZEHİRLENME

Sindirim yolu ile zehirlenmeler,bozuk yiyecekler (mantar,peynir,balık) ilaçlar,konserveler,asit-baz,alkol uyuşturucular,cam siliciler,deterjan,antifriz,çamaşır suyu,kezzap,naftalin,zirai ilaçlarla ilaçlanmış yiyecekler ve diğer çeşitli kimyasal maddelerin yenmesi ile meydana gelir.

Belirtileri:

Belirtiler, alınan zehrin cinsine ve geçen süreye göre değişmekle beraber ortak olarak şu belirtiler görülür:

Karın ağrısı,ağızda yanma

Yutma zorluğu,bulantı,kusma ve ishal

Baş ağrısı,baş dönmesi,bitkinlik

İlkyardım

Öncelikle zehirlenmenin neyden kaynaklandığı belirlenir

Bilinci yerinde ise ilk iki saat içinde kusturulur

En iyi kusturma yöntemi boğazı uyarmaktır

İlaçla zehirlenmişse hemen bol su verilerek kusturulur

Asit- baz (çamaşır suyu , tuz ruhu gibi) zehirlenmelerinde kesin­likle kusturulmaz yine bol su verilir

2 saatten daha uzun süre geçmişse kusturulmaz, bol su ve zeytinyağı  veya müshil ilacı verilir

Bilinci yerinde değil ise kusturulmaz

Yoğurt, ayran, yumurta akı koruyucu olarak verilebilir ancak çok önemli bir yararı da yoktur.

Kimyasal madde zehirlenmelerinde nişasta, süt kullanılabilir

Yan yatış pozisyonu verilir 

DERİ YOLUYLA ZEHİRLENME

Tarım ilaçları,zehirli hayvan ısırmaları ve arı-böcek sokmaları ile olmaktadır.

Maske ve eldiven kullanmadan tarım ilaçları ile ilaçlama yapılırsa cilt yolu ile zehirlenmeler ortaya çıkar.

Belirtileri

Ciltte kızarma,yanma ve kaşıntı olur.

Ayrıca diğer bazı genel zehirlenme belirtileri de görülür.

İlkyardım

Deri bölgesi akan su altına bir süre tutulur ve sabunlu su ile iyice yıkanır.

Zehire bulaşmış elbiseler hemen çıkarılır.

Bol süt ve tuzlu ayran içirilir.

YILAN ISIRMASI

Belirtileri

Soktuğu yerde yarım ay şeklide bir iz bırakır.

Deride diş izleri bırakır,ağrı ve yanma hissi

Bulantı, kusma,şişlik ve morarma olur

İlkyardım

Isırılan yer yıkanır

Isırılan bölge kalp düzeyinden aşağıda tutulur, hareket ettirilmez

Zehirin yayılmadan dışarı atılması için geniş bir bezle alttan üstten turnike uygulanarak 30 dakikayı geçmemişse ısırılan yere derin olmayan paralel iki kesik yapılır, Turnike 15 dakikada bir gevşetilir.

Ağzında diş çürüğü, diş eti hastalığı olmayan biri tarafından 3?5 kez emilerek tükürülür, Sonra temiz bir bezle kapatılır. Varsa ilkyardımcı zehiri emmeden önce ağzını zeytinyağı ile çalkalamalıdır.

O bölge soğuk tutulur. (Bazı bilim adamları buna katılmazlar)

Yılan serumu için sevk edilir.

AKREP SOKMASI

Zehir, akrebin kuyruğunun son halkasından salgılanır ve uçtaki iğne ile sokar.

Belirtileri

Ağrı, yanma, uyuşukluk, Kaslarda kasılma ve kramplar

Solunum güçlüğü, idrar, dışkı kaçırma

İlkyardım

Sokulan yer yıkanır, Şoka karsı önlem alınır

Turnike uygulanır (Sokulan yerin altından ve üstünden)

Ağrıyı gidermek için karbonat bulamacı, amonyak sürülür

Sokulan yere buz konur, kalp düzeyinden altta tutulur

Dinlendirilir, kramp giren yerlere sıcak uygulanır

GÜNEŞ ÇARPMASI VE SICAK BİTKİNLİĞİ GÜNEŞ ÇARPMASI

Kişiler güneş altında uzun süre kalırlarsa beynin alt tarafındaki ısı düzenleme merkezi bozulur ve vücut ısısı hızla yükselir. Bu nedenle beyin hücrelerinde tahribat oluşur; beyin ödemi İle kanamaları görülebilir. Isı düzenleme merkezi vücut ısısını kontrol edemez hale gelir, 36,5?37 'C de tutamaz, ısıyı kaybedemez

Belirtileri

Deride kızarıklık, kuruluk ve gerginlik ve terlemenin olmaması

Baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, nabız sayısında artış

İlkyardım

Vücut ısısı düşürülür ve Serin yere alınır

Varsa soğuk- ılık arası duşa sokulur ( çok soğuk olmamalı )

Başa, göğse, koltuk altı ve kasıklara soğuk su ile ıslatılmış bez konur varsa soğuk ve ıslak çarşafa sarılır.

Bilinci yerinde ise soğuk içecekler verilir

Deride terleme oluncaya kadar işleme devam edilir, çünkü terin buharlaşması ısıyı düşürür. 

SICAK VURMASI  

 Sıcak bitkinliği , çok aşırı terleme ile fazla su ve tuz kaybı nedeniyle oluşur. Uzun süre sıcak ortamda kalma, sıcakta fazla giyinme , nemli ortam neden olabilir.

 

 

 

 

 

 

 

Belirtileri

Aşırı terleme,bitkinlik,kramplar,baş ağrısıSoğuk ve ıslak cilt.bayılma hissi,hızlı nabız ve baş ağrısı 

İlkyardım

Serin bir yere alınır,sıkı giysiler çıkartılır

Su, tuzlu ayran, meyve suları verilir

Kramp giren bölgeler dinlendirilir, masaj yapılır

DONMA VE SOĞUK VURMASI

Kişilerde soğuğun şiddeti , havadaki nem oranı, soğukta kalma süresi, giyinme biçimi, vücut direncine göre soğuk vurması ve donma meydana gelir.

Belirtileri

Organlarda  hareketsizlik, uyuşma, şişme , morarma , deride pürüzlenme

Ayak, el, kulak ve burunda bölgesel yaralanma

Ağrı, yanma, sertlik,bitkinlik ve uyku hali

Karıncalanma, duyuların kaybolması, titreme 

İlkyardım

 

 

 

 

 

 

 

Soğuk , rüzgârlı ortamdan uzaklaştırılır,

Islak giysileri çıkarılır ve üzeri battaniye ile örtülür

Önce ılık sonra sıcak ortama alınarak vücut ısısı yavaşça yükseltilir

Hızlı , sıcak, sert masaj yapılmaz, karla ovulmaz

Hafif, yüzeysel masaj yapılır

Uyuması engellenir

Ilık , şekerli içecekler verilir

Yara var ise su dolu keseler patlatılmaz, temiz bezle sarılır

ELEKTRİK ÇARPMASI

Vücuttaki etkileri

İnsan vücuduna temas ederek kısa devre yapan ve bu yolla toprağa geçen elektrik akımı, ELEKTRİK ŞOKUNA neden olur. Elektrik çarpması, sadece elektrik akımına direk temasla olmaz, yüksek gerilimin bulunduğu tellere yaklaşmak da aynı etkiyi gösterir. Elektrik akımına temas eden yerdeki geçirgenlik, akımın şiddetini de etkiler beyindeki solunum merkezi etkilenecektir.

Belirtileri

Solunum felci,ödemi, düzensiz kalp atımı veya durması 

Kaslarda titreme,bilinç kaybı,sinirlerde felç ve morarma 

Kazazeden in kurtarılması

Çıplak elle , ıslak veya metal malzeme İle dokunulmaz

Varsa şartel indirilir, sigorta çıkarılır

Eğer arabanın üzerine akım geçen tel düşmüşse, aracın içinde oturulur inilmez. Araba lastikleri yalıtkan görevini görür. Yangın teh­likesi varsa içindeki kişiler aynı anda araca dokunmadan araçtan at­lamalıdırlar.

Elektrik akımından kurtarmak için; kuru sopa, tahta, deri, kalın gazete tomarı, kitap, plastik maddeler, naylon poşet, lastik ayakkabı ve otomobil iç lastikleri gibi maddeler kullanılabilir.

İlkyardım

Suni solunum yapılır ( uzun süre gerekebilir)

Gerekiyorsa kalp masajı uygulanır

Yanık yere soğuk  uygulama yapılır.